Największa pułapka self-publishingu

Self-publishing, z ang. samo-wydanie, jest dokładnie tym: samodzielnym wydaniem własnej książki. Jednak co to oznacza w praktyce i jakie niebezpieczeństwa czyhają na nas po drodze?

W swym założeniu – i najczystszej formie – do self-publishingu dochodzi wtedy, gdy spełnione są dwa podstawowe warunki:
a) autor lub jego wydawnictwo¹ występuje o numery ISBN, które nadaje swoim książkom;
i b) ma pełną kontrolę i decyzyjność nad całością procesu wydawniczego, dystrybucyjnego oraz sprzedażowego swoich publikacji.

Jeśli właścicielem ISBN przypisanego do danej publikacji lub osobą decyzyjną w którymkolwiek z aspektów powstania książki jest osoba inna niż autor, nie mówimy już o zjawisku prawdziwego self-publishingu. Może to nie być oczywiste, ponieważ obecnie jako „samodzielne wydanie książki” czy „self-publishing” promowane jest korzystanie z platform, które:

• zapewniają jedynie numer ISBN oraz druk książki;
• działają w oparciu o opcję druku na żądanie² (z ang. print on demand, POD);
• są wydawnictwami parasolowymi, dając autorom ramy prawne i księgowe do wydania i rozliczania swoich książek w zamian za % od ich sprzedaży, bez aktywnego zaangażowania w promocję i dystrybucję danego tytułu.

W zależności od platformy, skorzystanie z jej usług może być bardziej lub zdecydowanie mniej opłacalne. Niestety na rynku pojawia się coraz więcej firm z każdej z powyższych trzech kategorii, które żerują na niewiedzy i braku doświadczenia autorów, narzucając ogromne marże i ładując ludzi w niepotrzebne koszty. Najgorsze jest to, że najczęściej wypuszczają one nieprofesjonalnie przygotowane, niskiej jakości publikacje, których autorzy nie mogą liczyć na godziwy zarobek.

Oczywiście, jako autorzy-wydawcy nigdy tak naprawdę nie robimy wszystkiego sami, szczególnie jeśli chodzi o druk książki. Regularnie korzystamy – a przynajmniej warto to robić – z usług innych profesjonalistów: grafików, korektorów, redaktorów, specjalistów od łamania książek, drukarzy, twórców stron internetowych. Równocześnie jednak, jako self-publisherzy mamy ostateczny głos na każdym etapie procesu powstawania naszej książki, a także dowolność w poszukiwaniach najlepszej jakości i najkorzystniejszych cenowo dostawców. Mamy również kontrolę nad ceną publikacji i naszym zarobkiem.

Zawsze pozostajemy z pełnią praw autorskich, co pozwala nam na kompleksowe zarządzanie naszymi publikacjami: wprowadzanie zmian i poprawek, robienie dodruków, przeniesienie treści na inne nośniki (ebook, audiobook, film), sprzedaż praw autorskich za granicę czy wycofanie publikacji, o ile zajdzie taka potrzeba. Niektóre z działających w Polsce platform i niezależnych wydawnictw pozwalają nam na to samo, inne narzucają nam w tym zakresie ograniczenia.

Moim celem nie jest to, by zniechęcić Cię do korzystania z usług firm, które mogą zdjąć z Ciebie odpowiedzialność za niektóre elementy procesu wydawniczego, ani to, by bronić „prawdziwego” self-publishingu. Po prostu, jeśli chcesz skorzystać z dobrodziejstw samo-wydawania, ważne jest, żeby zdawać sobie sprawę z tego, pod jaką postacią mogą czekać na Ciebie pułapki.

Aby zaistnieć i utrzymać się na rynku wydawniczym, musisz nauczyć się o nim jak najwięcej i zacząć myśleć w sposób biznesowy. Niezależnie od tego, czy skorzystasz z pomocy działającego już wydawnictwa, czy założysz swoje, podstawą Twojego sukcesu będzie zapoznanie się ze wszystkimi aspektami procesu powstawania i drukowania książki. Nawet jeśli sam nie będziesz wykonywać wszystkich czynności z nim związanych, Twoim zadaniem jest dopilnować ich najlepszego i najbardziej opłacalnego wykonania.

Przede wszystkim, zawsze bardzo dokładnie (i ze zrozumieniem!) czytaj wszelkie umowy i najlepiej konsultuj je z prawnikiem. Poszukaj też recenzji i opinii na temat danej platformy/wydawnictwa i porównuj wyceny w kilku różnych miejscach. Warto skontaktować się z innymi autorami, którzy skorzystali z usług danego wydawnictwa, by posłuchać o ich doświadczeniach. Pomoże Ci to zaoszczędzić bardzo dużo czasu, pieniędzy i nerwów.

Najbardziej niebezpiecznym typem firm-wydawnictw z punktu widzenia niedoświadczonego autora są te, które z jednej strony wymagają opłacenia całego procesu przygotowania i wydania książki, a z drugiej obiecują szeroką i sprawną promocję. Zazwyczaj oznacza to, że model biznesowy takiego wydawnictwa opiera się na zarabianiu na niewiedzy autora, a nie rzeczywistej sprzedaży jego książek. Nie dość, że do kosztu druku danej publikacji (pokrywanego przez autora) dodawane są wysokie marże, to jeszcze, gdy autor sam aktywnie promuje swoją publikację i potrzebuje części wydrukowanego nakładu, musi go od takiego wydawnictwa odkupić – w tej samej cenie, co tradycyjni dystrybutorzy (około 50-60% ceny okładkowej).

Oznacza to, że autor taki płaci np. x razy 6 zł za druk każdego egzemplarza książki (wartego 3.40 zł), a następnie kolejnych 19.5 zł – 23.4 zł (przy cenie okładkowej 39 zł) za możliwość sprzedania go w trakcie zorganizowanego przez siebie spotkania autorskiego… Niestety przypadków autorów, którzy trafili pod skrzydła takich „wydawnictw” znam coraz więcej. Oczywiście, na rynku działają niezależne wydawnictwa i platformy „self-publishingowe”, które oferują świetnej jakości usługi w dobrych cenach, ale jest ich stosunkowo niewiele.

To właśnie przestrzeganie ludzi przed przekrętami jest jednym z głównych powodów, dla których rozpoczęłam projekt Przedsiębiorczy Autor. Podobne tematy będę tu poruszać częściej, zaglądaj więc regularnie, żeby w przyszłości móc wiedzieć, czy ktoś próbuje Ci pomóc, czy jedynie na Tobie zarobić.